CERJANSKA PEĆINA

Tokom sedamdesetih godina su bile aktuelne ideje o turističkom uređenju pećine. Relativno uzan ulaz je proširen miniranjem, a nanos u niskom ulaznom delu je iskopan. Međutim, ova aktivna ponorska pećina nikada nije postala predmet turističkih poseta. Narednih godina, vode koje poniru u pećinu su odnele drvene grede postavljene da služe kao mostovi, a nanos koji je voda nanela je ulazni deo ponovo pretvorio u nizak i mokar kanal prolazan jedino puzanjem. Smatrana potpuno istraženom, pećina je retko posećivana sve do jeseni 1995., kada je ekipa ASAK-a posetila njene udaljene delove i otkrila nastavak glavnog kanala. U julu 1996., tokom letnje istraživačke akcije pećina je iznova izmerena, zajedno sa većinom novotkrivenih kanala.

Cerjanska pećina se nalazi blizu sela Cerje, 15 km od Niša. Ulaz u pećinu, na nadmorskoj visini od 515 m, predstavlja ponor rečice Provalije, koja ponovo izvire na Kravljanskom vrelu, 2800 m severozapadno, na nadmorskoj visini od 310 m. Opit bojenja izvršen tokom sedamdesetih je potvrdio vezu ponora i vrela. U isto doba, neuspešni pokušaj proronjavanja Kravljanskog vrela je zaustavljen zbog problema sa opremom na dubini od 15 m. Od tada nije bilo speleoronilačkih pokušaja da se povežu Kravljansko vrelo i Cerjanska pećina.
Prema rezultatima istraživanja iz 1996., Kravljansko vrelo je udaljeno 400 m od sifona kojima se pećina završava, a 34 m ispod njih.

Na padinama brda iznad vrela se nalazi 123 m duboka "Jama iznad Kravljanskog vrela", na nadmorskoj visini od 450 m. Na Novu godinu 1996. ASAK je ponovo istražio i snimio jamu, preciznije (nadamo se) određujući njen položaj. Snažno vazdušno strujanje iz sipara na dnu jame ukazuje na prisustvo prostranog kanala u nastavku  jame - najverovatnije povezanog sa Cerjanskom pećinom. Merenja prethodnih istraživača su pokazivala da se jama nalazi tačno iznad Salomne dvorane, koja se nalazila na kraju do tada izmerenog dela pećine. Pretpostavljalo se da sipar u dnu jame odgovara dekametarskim blokovima koji čine zidove i tavanicu salomne dvorane. Međutim, ponovljena merenja su pokazala da se jama nalazi 350 m istočno od kanala Cerjanske pećine, i da se dno jame nalazi blizu nivoa Kravljanskog vrela, ispod sifona kojima se završava trenutno poznat deo Cerjanske pećine.

Cerjanka (Cerje Cave) are the names given to the cave which is located near the village Cerje, in the vicinity of Nis. Its true name is Provalija (the Abyss) and its opening is 515 meters above sea level. The length of the corridors is 4,000 meters, and the main corridor is 3,360 meters long. The explored part of the cave comprises four objects: Niška pećina Cerjanka, Ponor Cerjanska propast, a periodically ascending siphon-like spring near the village Kravlje, and a deep karst pit above the spring in the village Kravlje. All the explored corridors are full of the wide and narrow parts, somewhere not wider than 1 meter. The chambers are sometimes 1,000 meters long, 30 meters wide and 35 meters heigh. The decorations, the stalagmites and the stalactites are somewhere very rich.
The helicite, a twisted, flower-like variety of stalactite, makes this cave unique in former Yugoslavia.


                        Slike Cerjanske Pećine